Bolu’nun Dörtdivan ilçesine bağlı Sorkun köyünde, dünyada sadece İspanya, Bulgaristan ve Bolu’da gözlemlenebilen eşsiz bir doğa döngüsü yaşanıyor. Kara, kızıl, küçük ve sakallı akbabaların aynı ortamda bir arada bulunduğu bu döngü, doğanın kendi temizlik sistemini gözler önüne seriyor.
2012 yılında Kuş Fotoğrafçıları ve Gözlemcileri Derneği (KUFOD) ve Avrupa’dan gelen uzmanlar öncülüğünde Akbaba Beslenme ve İzleme İstasyonu kuruldu. 2024 yılında ise KUFOD ve Orman Genel Müdürlüğü iş birliğiyle köyün hakim tepesine izleme istasyonu inşa edildi.
Leş döngüsü: Doğanın kusursuz temizliği
Leş döngüsü, akbabaların beslenme zinciri ile işliyor. Kara akbaba leşin iri ve sert etlerini tüketirken, kızıl akbaba iç organları yiyor. Küçük akbaba kemik üzerindeki küçük et parçalarını temizliyor, sakallı akbaba ise kemikleri yiyerek döngüyü tamamlıyor. Bu sayede leşten geriye hiçbir şey kalmıyor ve ekosistem dengesi korunuyor.
Nadir türler ve doğa tutkunlarının ilgisi
Sorkun’daki istasyonda, akbabaların yanı sıra ak kuyruklu kartal, şah kartal, küçük ve büyük orman kartalları, kara çaylak, kızıl şahin gibi yırtıcı kuş türleri de gözlemlenebiliyor. Gönüllü doğasever Mehmet Ali Altunay, her gün sabah gün doğmadan çeşitli yiyeceklerle onlarca kuş türünün besin ihtiyacını karşılıyor.
Altunay, “Burası ekoturizm alanı olarak ilan edildi. Burada çok nadir görebileceğimiz kuş türleri bulunuyor. Özellikle dört tür akbabayı aynı anda görmek mümkün” dedi.
Nesli tehlike altında olan akbabalar
Altunay, akbabaların neslinin Avrupa’da da tehlike altında olduğunu belirterek, “Yüksek gerilim hatları ve tarım ilaçları en büyük tehditler. Bu nedenle düzenli besleme yaparak kuşların yaşamını destekliyoruz” diye konuştu.
Doğanın temizlik uzmanları akbabalar
Altunay, akbabaların doğadaki önemini şöyle anlattı:
“Bu dört tür akbabayı aynı yerde görebileceğimiz yerler çok az. Leşin başına önce kuzgun gelir, sonra kara akbaba derisini açar. Kızıl akbaba iç organları tüketir. Küçük akbaba kemiklerin üzerindeki küçük etleri yer. En sonunda sakallı akbaba kemikleri kayalıklara bırakır. Böylece leş tamamen temizlenir.”
Ekosistem için hayati öneme sahip
Akbabaların mide asitlerinin çok güçlü olduğunu belirten Altunay, “Bakteri ve mikrop barındırmazlar. Hindistan’da akbabaların azalmasıyla kuduz vakaları arttı. Bu canlılar doğanın doğal temizleyicileri ve sera gazı salınımını azaltmada önemli rol oynuyorlar” dedi.
